Witamina D w suplementacji dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?

Witamina D w suplementacji dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?

  -  BEST LAB

Według wyników badań epidemiologicznych ponad 90% Polaków ma niedobory witaminy D. Brak tego składnika w diecie zwiększa ryzyko m.in. cukrzycy, depresji, stwardnienia rozsianego, czy nowotworu. Dlatego nawet zdrowe osoby powinny rozważyć suplementację witaminy D.

Choć większość z nas wie o jej roli w zapobieganiu krzywicy czy osteoporozie, wciąż nie doceniamy tej substancji wystarczający sposób. Czy warto suplementować witaminę D cały rok, czy tylko w okresie jesienno-zimowym? Jakie są objawy niedoboru? Czy witamina D pomaga na odporność? Wszystkie odpowiedzi znajdziesz w tym artykule.

Niedobory witaminy D w Polsce. Deficyt jest ogromny

Choć suplementy witaminowe cieszą się dużą popularnością, wiele osób wciąż zapomina o najważniejszym z nich: witaminie D. Badania wskazują, że nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie deficyt witaminy D jest wyjątkowo powszechnym zjawiskiem. Stwierdza się go w każdej grupie wiekowej. Eksperci alarmują, że nawet 90% Polaków funkcjonuje z niedoborem witaminy D, czyli definiowanym jako 25(OH)D poniżej 30 ng/ml.

Sprawia to, że lekarze i dietetycy coraz częściej zalecają pacjentom suplementację tego składnika. Jego ciężkie niedobory znacznie podwyższają ryzyko rozwoju wielu groźnych chorób, w tym schorzeń układu sercowo-naczyniowego, nowotworów, depresji, czy chorób autoimmunologicznych. Dlatego pomimo że witaminę D kojarzy się głównie z zapobieganiem krzywicy u dzieci czy osteoporozy u dorosłych, jej wpływ na organizm okazuje się o wiele większy.

Cenna witamina D: co mówią badania naukowe?

Przez wiele lat wiadomym było, że niedobory witaminy D wiążą się z krzywicą u najmłodszych, a u seniorów z osteoporozą, złamaniami i osłabieniem siły mięśniowej. Wraz z rozwojem nauki, na światło dzienne wyszły kolejne właściwości tego składnika. Okazuje się bowiem, że witamina D wpływa tak naprawdę na cały organizm - bez względu na wiek czy płeć. Wynika to z faktu, że znajdujące się w niej receptory są obecne w niemal każdej komórce ludzkiego ciała.

Ma to szczególne znaczenie, gdy weźmiemy pod uwagę, iż niedobory witaminy D zwiększają ryzyko rozwoju schorzeń cywilizacyjnych. Co roku rośnie liczba osób chorych na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, nowotwory piersi i jelita grubego. Ponadto wit. D odgrywa istotną rolę w profilaktyce chorób autoimmunologicznych, stwardnienia rozsianego, reumatoidalnego zapalenia stawów, a nawet depresji.

Czy warto suplementować witaminę D cały rok?

Wielu pacjentów zwraca się do lekarzy z pytaniem, czy warto suplementować witaminę D cały rok, czy może tylko w miesiącach jesienno-zimowych. Odpowiedź jest jednoznaczna.

Podstawowe, naturalne źródłem witaminy D to nasza skóra. Ciało człowieka syntezuje ten składnik przez skórę pod wpływem promieni słonecznych. Niestety położenie geograficzne Polski nie sprzyja wytwarzaniu wit. D w odpowiednich ilościach. Synteza skórna w naszym kraju zachodzi wyłącznie od końca kwietnia do początku września - w dodatku w słoneczne, niemal bezchmurne dni między godziną 10.00 a 15.00. Kolejnym utrudnieniem jest fakt, że trzeba przebywać na słońcu minimum przez 15 minut dziennie, odsłaniając co najmniej 18% powierzchni skóry - najlepiej nogi i przedramiona niepokryte filtrami przeciwsłonecznymi.

Niestety, gdy weźmiemy pod uwagę, że w pochmurny dzień taki proces nie zajdzie, zobaczymy, że synteza skórna jest niezwykle rzadkim zjawiskiem. Z kolei jesienią i zimą (a często również wiosną) nie pozwala na to kąt padania promieni słonecznych. Wszystko to sprawia, że dla bezpieczeństwa warto suplementować witaminę D przez cały rok.

Uzupełnienie niedoboru witaminy D. Synteza skórna czy suplementy?

W jeszcze trudniejszym położeniu są osoby z bardzo jasną karnacją. W ich przypadku nie zaleca się regularnej ekspozycji na słońce, gdyż zwiększa to ryzyko zachorowania na nowotwór skóry, m.in. czerniaka.

Jednak problem z syntezą skórną zaobserwujemy u niemal każdego współczesnego człowieka. Wielu z nas przemieszcza się samochodami, a dni spędza w pomieszczeniach zamkniętych (nawet w idealnie słoneczny dzień). Nie sprzyjają temu także zanieczyszczenie powietrza, filtry ochronne, podeszły wiek, czy choroby przewlekłe. Właśnie dlatego zarówno dzieci, jak i dorośli są powszechnie narażeni na deficyty witaminy D.

Niektórzy podnoszą argument, że można przyjmować witaminę D z dietą, tj. tłustymi rybami, mlekiem, czy żółtkami jaj. Jednak jej zawartość w pożywieniu nie jest dostateczna, a wręcz znikoma. W rezultacie jedyną formą uzupełnienia niedoborów jest regularna suplementacja witaminy D.

Jakie są objawy niedoboru witaminy D? Najważniejsze symptomy

Witaminę D nie bez powodu znajdziemy w wielu zróżnicowanych suplementach. Zawierają ją zarówno suplementy na energię, odporność, zdrowe kości, jak i preparaty na poprawę funkcji poznawczych.

Wynika to m.in. z faktu, że ze względu na liczne funkcje tego składnika w organizmie, jego niedobór daje niespecyficzne objawy. Dlatego można pomylić go z innymi dolegliwościami.

Główne objawy niedoboru witaminy D to:

  • bóle kości i stawów,
  • pogorszenie nastroju, przygnębienie,
  • obniżenie odporności,
  • częste zapadanie na infekcje,
  • uczucie zmęczenia i osłabienia,
  • zwiększone wypadanie włosów,
  • problemy z pamięcią i koncentracją,
  • trudności w zasypianiu, wybudzanie się,
  • zaburzenia procesów poznawczych.

Co istotne, zaleca się jej suplementację również w leczeniu lub profilaktyce niektórych jednostek chorobowych, np. przy osteoporozie, cukrzycy, chorób zębów i przyzębia, depresji sezonowej, oraz nadczynności przytarczyc.

Czy witamina D pomaga na odporność?

Witamina D wpływa nie tylko na stan zębów, kości i stawów. Faktycznie, stanowi regulator dla gospodarki wapniowo-fosforanowej. To prawda, że jej niedobór u dzieci prowadzi do krzywicy, a u dorosłych - osteomalacji, osteoporozy, większego ryzyka złamań kości, osłabienia siły mięśniowej, czy bólów kostnych o różnym nasileniu.

Jednak witamina D oddziałuje też na układ odpornościowy. Wykazuje bowiem silne działanie immunomodulacyjne. Oddziałuje z receptorami VDR, które są obecne w komórkach układu odpornościowego (zwłaszcza w limfocytach T i B, makrofagach, komórkach dendrytycznych). Tym samym uczestniczy w:

  • hamowaniu nadmiernej ekspresji cytokin prozapalnych,
  • stymulowaniu produkcji białek przeciwbakteryjnych (m.in. w limfocytach T i B, monocytach),
  • stymulowaniu działania interferonu,
  • pobudzaniu produkcji cytokin przeciwzapalnych.

W związku z tym czy witamina D pomaga na odporność? Zdecydowanie tak. Aktywnie stymuluje nasz układ odpornościowy, chroniąc przed rozwojem chorób i infekcji.

Witamina D w preparatach na zwiększenie odporności

Nic więc dziwnego, że wysokiej jakości suplementy na odporność bardzo często zawierają ten cenny składnik. Bywa stosowany zarówno w formie dodatku do preparatów witaminowych, jak i pod postacią produktów jednoskładnikowych, np. w formie kropli z witaminą D.

Suplement z witaminą D ma służyć m.in.:

  • wzmocnieniu odporności organizmu,
  • poprawie nastroju i samopoczucia,
  • usprawnieniu pamięci i koncentracji,
  • zapobieganiu rozwojowi wielu chorób,
  • ochronie przed nadciśnieniem i chorobami cywilizacyjnymi.

Poznaj zasady prawidłowej suplementacji wit. D

Suplementy z witaminą D bez recepty zawierają różne dawki tej substancji. Występują też w odmiennych formach. W aptekach znajdziemy produkty w postaci kropli, kapsułek, tabletek, a nawet aerozolu.

  • Według zasad ogólnych osoby dorosłe powinny przyjmować ten składnik w ilości 2000-4000 IU/dobę. Natomiast u seniorów powyżej 75. roku życia wskazana dawka to 3000-6000 IU dziennie w zależności od poziomu w organizmie. Przy większej dawce suplementacyjnej witaminy D warto dodać więcej magnezu (np. BestMag) w diecie i witaminy K2MK7 (np. w BestOne).

Warto pamiętać, że witamina D należy do kategorii witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Z tego względu wiele preparatów ma formę kropli lub kapsułek z dodatkiem oleju. Nie inaczej jest w przypadku preparatu BestLab, czyli Best Vitamin D3, którego specjalnie zaprojektowana formuła została wzbogacona o naturalny olej MCT z kokosa. Dzięki temu preparat zapewnia odpowiednią przyswajalność witaminy D.

Jaka dawka witaminy D dla dzieci?

Suplementacja wit. D u dzieci to konieczność, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę ryzyko rozwoju krzywicy czy zaburzeń wzrostu. W takim razie jaka dawka witaminy D dla dzieci będzie odpowiednia?

  • Dzieci w wieku 1-3 lata - u zdrowych dzieci w tym przedziale wiekowym zaleca się codzienną suplementację w dawce 1000 IU/dobę przez cały rok.
  • Dzieci w wieku 4-10 lat - u zdrowych dzieci w tym przedziale wiekowym zalecana jest codzienna, całoroczna suplementacja w dawce 2000 IU/dobę (zależnie od masy ciała oraz spożycia witaminy D w diecie).
  • Młodzież w wieku 11-18 lat - u zdrowej młodzieży w tym wieku wskazana będzie codzienna, całoroczna suplementacja witaminy D w dawce 2000-4000 IU/dobę (w zależności od masy ciała i spożycia tego składnika wraz z dietą).

Warto pamiętać, że oprócz jednoskładnikowych kropli czy kapsułek z wit. D dostępne są też preparaty wieloskładnikowe z dodatkiem tej substancji, jak np. BestForKids - suplement stanowiący wsparcie codziennej diety w budowaniu dobrego samopoczucia i odporności u najmłodszych.

Witamina D dla niemowląt dawkowanie

Ekspozycja dziecięcej skóry na słońce jest przeciwwskazana aż do 3. roku życia. Najbezpieczniejszą opcją jest więc doustne podawanie dziecku witaminy D w formie kropli lub aerozolu. Dawkowanie witaminy D dla niemowląt wygląda następująco:

  • 0-6 miesiąc życia: 400 IU/dobę bez względu na to, czy dziecko karmione jest piersią, czy mlekiem modyfikowanym;
  • 6-12 miesiąc życia: 400-600 IU/dobę.

Rozpoczynając suplementację, należy prowadzić ją pod kontrolą stężenia wit. D w surowicy zarówno podczas pobytu malucha w szpitalu, jak i w opiece ambulatoryjnej.

Później rodzice kontynuują podawanie wit. D w domu. W przypadku noworodków dostępne są specjalne aerozole, krople takie jak Best Vitamin D3 lub kapsułki twist-off, które podaje się bezpośrednio do ust lub pokarmu dziecka. W szczególności krople cechują się łatwością i swobodą stosowania – można łatwo dopasować ilość podawanej witaminy do zapotrzebowania organizmu, a płynna forma sprawia, że przełknięcie suplementu nie stanowi problemu nawet dla maluszków, które jeszcze nie przyjmują stałych pokarmów. Dlatego witamina D w kroplach jest wybierana przez zdecydowaną większość rodziców.

Źródła:

  1. Rusińska A, Płudowski P, Walczak M i wsp.: Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r. Standardy Medyczne – Pediatria 2018; 15: 531-559.
  2. Kmieć P, Sworczak K. Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D. Forum Medycyny Rodzinnej 2017; 11(1): 38–46.
  3. Holick M.F., Chen T.C. Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences. Am J Clin Nutr 2008; 87 (9 Suppl): 1080S–1086S.
  4. Kurowska K, Antosik K, Decyk A i Kobylińska M. Znaczenie witaminy D w zapobieganiu i leczeniu depresji. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2021; 27(2): 121-125
  5. Muscogiuri G, Tirabassi G, Bizzaro G i wsp.: Vitamin D and Thyroid Disease: to D or not to D? European Journal of Clinical Nutrition 2015; 69(3): 291-296.
  6. Quraishi S.A., Camargo C.A., Manson J.E. Low vitamin D status in Europe: moving from evidence to sound of public health policies. Am J Clin Nutr 2016; 103: 957–958.
  7. https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C399291%2Cekspert-ponad-90-proc-polakow-ma-niedobory-witaminy-d.html