Zastanawiałeś się kiedyś, jak codzienne wybory żywieniowe i styl życia wpływają na funkcjonowanie Twojego serca i naczyń krwionośnych? Czy odpowiednio dobrana suplementacja może wspomagać ich prawidłową pracę? Układ sercowo-naczyniowy odgrywa naprawdę ważną rolę w funkcjonowaniu całego organizmu. Jego prawidłowa praca pozwala dostarczyć tlen i składniki odżywcze do każdej komórki, a także usunąć zbędne produkty przemiany materii. Współczesny styl życia, stres, niewłaściwa dieta, brak ruchu i czynniki środowiskowe często negatywnie wpływają na funkcjonowanie serca i naczyń krwionośnych. Dlatego coraz częściej pojawia się pytanie o rolę suplementacji w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego. Poszukajmy odpowiedzi na pytania, jakie znaczenie dla układu krwionośnego ma dieta, jakie składniki mineralne i witaminy wspomagają ten układ oraz kiedy i jaka suplementacja jest wskazana jako wsparcie dla serca i jego układu naczyniowego.
Znaczenie diety i stylu życia dla układu sercowo-naczyniowego
Podstawą profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego jest zbilansowana dieta, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe tłuszcze i odpowiednią ilość białka. Tak samo ważny jest regularny ruch, unikanie używek, kontrola masy ciała i radzenie sobie ze stresem. To czasem trudne dlatego wychodząc naprzeciw potrzebom współczesnego człowieka mamy suplementy. Suplementacja choć nie zastępuje zdrowego stylu życia, może stanowić jego uzupełnienie, i pomoc zwłaszcza w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania na określone składniki odżywcze.
Składniki mineralne i witaminy wspomagające funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego
Współczesne badania naukowe wskazują, że niektóre składniki mineralne i witaminy mają korzystny wpływ na funkcjonowanie serca i naczyń krwionośnych. Warto pamiętać o ich obecności w codziennej diecie. Wśród interesujących nas składników mineralnych szczególnie wyróżniają się:
- Magnez
Magnez jest niezbędny do prawidłowej pracy mięśnia sercowego oraz utrzymania równowagi elektrolitowej organizmu. Jego odpowiedni poziom pomaga regulować ciśnienie krwi i rytm serca. Niedobór magnezu może prowadzić do zaburzeń rytmu serca, skurczów mięśni oraz nadciśnienia. - Potas
Potas to kluczowy elektrolit, który bierze udział w przewodnictwie impulsów nerwowych oraz skurczach mięśni, w tym mięśnia sercowego. Odpowiedni poziom potasu wspomaga utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego i zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru mózgu. - Wapń
Wapń uczestniczy w procesach skurczu mięśni, w tym serca, oraz w krzepnięciu krwi. Jego obecność jest niezbędna do zachowania równowagi elektrolitowej i prawidłowego metabolizmu energetycznego. - Selen
Selen działa jako silny antyoksydant, który chroni komórki serca przed stresem oksydacyjnym. Jego niedobór może prowadzić do zwiększonego ryzyka zaburzeń sercowo-naczyniowych. - Cynk
Cynk uczestniczy w licznych procesach metabolicznych, w tym w ochronie komórek przed wolnymi rodnikami. Wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego i bierze udział w regulacji ciśnienia krwi. - Witaminy z grupy B
Witaminy B6 (zwana także pirydoksyna), B12 (zwana jako kobalamina, najlepiej w formie metylowanej tj. metylokobalaminy) i B9 (czyli kwas foliowy) odgrywają ważną rolę w metabolizmie homocysteiny. Nadmiar tego aminokwasu (hiperhomocysteinemia) zwiększa ryzyka rozwoju chorób układu krążenia (np. miażdżycy, zawału serca, udaru mózgu), ponieważ działa prozakrzepowo może uszkadzać ściany naczyń krwionośnych. Suplementacja tymi witaminami może wspomagać utrzymanie prawidłowego poziomu homocysteiny. - Witamina D
Witamina D wpływa na regulację ciśnienia krwi oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową. Jej niedobór jest powiązany z większym ryzykiem nadciśnienia i zaburzeń funkcjonowania serca. - Witamina K
Witamina K, szczególnie w formie K2, pomaga zapobiegać odkładaniu wapnia w ścianach naczyń krwionośnych, co sprzyja zachowaniu ich elastyczności i prawidłowego przepływu krwi.
Kwasy tłuszczowe omega-3 i ich rola w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego
Kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdują się głównie w tłustych rybach morskich, mają pozytywny wpływ na zdrowie serca. Pomagają obniżyć ilość tłuszczów we krwi, zwłaszcza tzw. trójglicerydów, czyli jednego z rodzajów tłuszczów, które mogą odkładać się w naczyniach krwionośnych. Dzięki temu wspierają utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu, substancji potrzebnej organizmowi, lecz w nadmiarze szkodliwej dla naczyń krwionośnych.
Regularne jedzenie produktów bogatych w omega-3 sprawia, że naczynia krwionośne są bardziej elastyczne (łatwiej się rozszerzają i kurczą), a to pomaga utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi i zmniejsza ryzyko zaburzeń rytmu serca (nieregularne bicie serca).
Dobrze aby osoby, które nie jedzą wystarczająco dużo ryb, rozważyły zażywanie suplementów z kwasami omega-3 jako uzupełnienie diety, by zadbać o zdrowie serca i naczyń krwionośnych.
Koenzym Q10 - wsparcie dla mięśnia sercowego
Koenzym Q10 (ubichinon) jest substancją obecna w każdej komórce organizmu, szczególnie w mitochondriach, gdzie uczestniczy w procesach produkcji energii. Wysokie zapotrzebowanie na energię wykazują mięśnie zwłaszcza mięsień sercowy pracujący nieustannie. Badania wykazały, że niski poziom koenzymu Q10 w mięśniu sercowym może prowadzić do niewydolności serca, zaburzeń rytmu i osłabienia siły skurczowej serca. Z wiekiem poziom koenzymu Q10 w organizmie spada, a to ma wpływ na funkcjonowanie serca. Suplementacja koenzymem Q10 za pomocą takich produktów, jak BestLife, jest zalecana osobom starszym oraz osobom przyjmującym niektóre leki, np. statyny, które mogą obniżać jego poziom, a także u osób z niewydolnością serca, nadciśnieniem, kardiomiopatią, chorobą wieńcową oraz po operacjach serca. Badania (np. Q-SYMBIO) wykazały, że stosowanie Q10 może zmniejszyć śmiertelność i poprawić wydolność serca.
Przeciwutleniacze i fito składniki- tarcza ochronna dla serca
Stres oksydacyjny jest jednym z czynników, który przyspiesza procesy starzenia się komórek oraz rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Aby temu zapobiec, warto jeść produkty bogate w przeciwutleniacze, takie jak witamina C, witamina E oraz naturalne związki roślinne - polifenole, flawonoidy, kwercetynę czy resweratrol. Te substancje pomagają unieszkodliwiać wolne rodniki i chronią komórki serca oraz naczyń krwionośnych przed uszkodzeniem. Dzięki temu wspierają zdrowie serca, spowalniają procesy starzenia i zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia.
W praktyce oznacza to, że warto regularnie sięgać po warzywa, owoce, orzechy, oliwę z oliwek oraz produkty pełnoziarniste, bo to właśnie one są najlepszym źródłem tych naturalnych „tarcz ochronnych” dla serca.
Wyciągi roślinne wspomagające funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego
Wśród naturalnych składników roślinnych, które mogą wspierać zdrowie serca i naczyń krwionośnych, należy wymienić zawierające ekstrakty z czosnku, głogu, kory sosny francuskiej (pycnogenol) oraz czerwonego wina (resweratrol). Jednak nie są produkty codziennego użytku dlatego coraz większą popularność zyskują suplementy zawierające w sobie te składniki. Czosnek jest ceniony za obecność związków siarkowych, które mogą pomagać w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Głóg od lat stosowany jest jako wsparcie dla pracy mięśnia sercowego, zwłaszcza u osób starszych. Pycnogenol i resweratrol to silne przeciwutleniacze, które pomagają chronić komórki serca przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
Dla osób, które nie są w stanie regularnie spożywać tych składników w diecie, suplementacja może być wygodnym sposobem na dostarczenie organizmowi tych naturalnych substancji wspierających układ sercowo-naczyniowy.
Suplementacja - kiedy jest wskazana?
Suplementacja powinna być stosowana rozważnie i zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Najlepiej, gdy decyzja o włączeniu suplementów jest poprzedzona konsultacją z lekarzem lub dietetykiem, który oceni stan odżywienia organizmu i ewentualne niedobory. Nie należy kierować się zasadą „im więcej, tym lepiej”, ponieważ nadmiar niektórych składników może być szkodliwy. Przykładowo, zbyt wysokie dawki obecnych np. w BestOne witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) mogą prowadzić do ich kumulacji i niepożądanych skutków ubocznych.
Suplementacja może być potrzebna lub konieczna w wybranych grupach osób, które z różnych powodów mają trudności z pokryciem zapotrzebowania na niezbędne składniki odżywcze z codziennej diety. W takich przypadkach odpowiednio dobrane suplementy mogą wspierać zdrowie układu sercowo-naczyniowego i ogólne funkcjonowanie organizmu.
Kto szczególnie może skorzystać z suplementacji?
- Osoby starsze: Wraz z wiekiem zdolność organizmu do wchłaniania i wykorzystywania składników odżywczych często się obniża. U osób starszych częściej występują niedobory witamin i składników mineralnych, takich jak witamina D, witaminy z grupy B, magnez czy koenzym Q10, które są ważne dla serca i naczyń krwionośnych.
- Osoby z ograniczonym dostępem do świeżych produktów: Mieszkańcy regionów, gdzie trudno o świeże warzywa, owoce czy ryby, mogą mieć niedobory antyoksydantów, kwasów omega-3 i innych ważnych składników, dlatego suplementacja może być dla nich korzystna.
- Osoby na dietach eliminacyjnych (np. weganie i wegetarianie): Eliminacja produktów pochodzenia zwierzęcego zwiększa ryzyko niedoborów takich składników jak witamina B12, żelazo, kwasy omega-3 (EPA i DHA) oraz cynk. Suplementy pomagają uzupełnić te braki i wspierają zdrowie serca.
- Pacjenci z określonymi schorzeniami: Choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, schorzenia przewodu pokarmowego czy niewydolność nerek, mogą utrudniać wchłanianie lub zwiększać zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze. Suplementacja pomaga uzupełnić niedobory i wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia.
- Osoby stosujące niektóre leki: Leki, takie jak statyny, mogą obniżać poziom koenzymu Q10, a niektóre leki moczopędne mogą prowadzić do niedoboru magnezu lub potasu. W takich przypadkach suplementacja wybranych składników jest często zalecana.
- Osoby prowadzące intensywny tryb życia lub narażone na stres: Przewlekły stres i wysoka aktywność fizyczna mogą zwiększać zapotrzebowanie na antyoksydanty, magnez, witaminy z grupy B i inne składniki wspierające serce.
Aby dobrać odpowiednie preparaty i uniknąć ryzyka nadmiaru lub interakcji z lekami dobrze przed wprowadzenie suplementów diety skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Suplementacja a choroby sercowo-naczyniowe - co mówią badania?
Metaanalizy pacjentów wskazują, że suplementacja kwasami omega-3, kwasem foliowym i koenzymem Q10 może być korzystna w kontekście prewencji niektórych chorób sercowo-naczyniowych. W przypadku osób z niedoborami potasu czy magnezu, uzupełnienie tych składników pod nadzorem lekarza może wspomagać prawidłowe funkcjonowanie serca. Ważne pozostaje dbanie o zbilansowaną dietę i zdrowy styl życia.
Układ sercowo-naczyniowy wymaga wszechstronnego wsparcia, na które składają się zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie używek oraz odpowiednia ilość snu i odpoczynku. Suplementacja może stanowić wartościowe uzupełnienie codziennego jadłospisu, zwłaszcza w przypadku niedoborów określonych składników odżywczych. Najczęściej stosowane suplementy wspomagające funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego to kwasy tłuszczowe omega-3, koenzym Q10, magnez, potas, witaminy z grupy B, witamina D, witamina K, selen, cynk oraz wybrane ekstrakty roślinne.
Źródła:
- Gawęcki, J. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.
- Pujer, K. (red.). Dietetyka. Żywienie w zdrowiu i chorobie. EXANTE, Wrocław 2016.
- Trusewicz, E. Co Ci leży na sercu? Dieta w chorobach układu krążenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- Konturek, S. Układ krążenia. Fizjologia człowieka, t. II. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
- Serce i układ krążenia. Praca zbiorowa. Wydawnictwo Literat, Toruń 2020.
- Kwok, C.S., Boiko, G., Kontopantelis, E., Myint, P.K., Loke, Y.K., Mamas, M.A. The evolution of the heart-healthy diet for vascular health. SAGE Journals, 2020.
- Mendis, S. Diet and Prevention of Cardiovascular Disease. Recent Progress in Nutrition, 2024.
- Nowak, A., Szostak-Węgierek, D., Kłosiewicz-Latoszek, L. The role of the dietary patterns in the cardiovascular disease risk prevention. Journal of Medical Science, 2022.